Program ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez związki fosforu ze źródeł rolniczych
Opracowanie pod redakcją
Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego (IUNG-PIB)
przy współpracy z:
Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW),
Instytutem Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowym
Instytutem Badawczym (IERiGŻ-PIB),
Instytutem Ogrodnictwa – Państwowym Instytutem Badawczym (IO-PIB),
Instytutem Technologiczno-Przyrodniczym – Państwowym Instytutem Badawczym (ITP-PIB),
Instyututem Zootechniki – Państwowym Instytutem Badawczymo (IZ-PIB)
SPIS TREŚCI
STOSOWANA TERMINOLOGIA
UŻYTE SKRÓTY
1. WSTĘP
2. DYNAMIKA FOSFORU W AGROEKOSYSTEMACH
2.1. Przyczyny i skutki nadmiaru fosforu w wodach i glebie
2.2. Zawartość fosforu w glebach użytkowanych rolniczo
2.3. Klasy zasobności gleb w fosfor
2.4. Dostępność fosforu dla roślin w zależności od pH gleby
2.5. Fosfor przyswajany w glebie a ochrona wód
3. WSKAŹNIKI DO DIAGNOZOWANIA ZAGROŻENIA WÓD FOSFOREM PRZENIKAJĄCYM DO NICH Z GLEB UŻYTKOWANYCH ROLNICZO
3.1. Czynniki warunkujące straty fosforu z produkcji roślinnej
3.2. Czynniki warunkujące straty fosforu z produkcji zwierzęcej
3.3. Czynniki warunkujące wymywanie, spływ powierzchniowy i erozję gleby
3.4. Ocena ryzyka wymywania, spływu powierzchniowego i erozji wodnej
3.5. Dobór środków mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wody wskutek wymywania, spływu powierzchniowego, erozji i produkcji roślinnej
3.6. Dobór środków mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wody wskutek produkcji zwierzęcej
4. MOŻLIWOŚCI OGRANICZENIA STRAT FOSFORU W GOSPODARSTWIE
4.1. Miejsca występowania strat fosforu
4.2. Możliwości przeciwdziałania stratom fosforu na terenie zagrody i w jej otoczeniu
5. RAMY PRAWNE I REKOMENDACJE DOTYCZĄCE ZARZĄDZANIA FOSFOREM W ROLNICTWIE I OCHRONY WÓD, NA POZIOMIE KRAJOWYM I MIĘDZYNARODOWYM
5.1. Aktualne przepisy prawa w Polsce i Unii Europejskiej
5.2. Strategie Unii Europejskiej i Wspólna Polityka Rolna
5.3. Konwencja helsińska, Plan Działań dla Morza Bałtyckiego, zalecenia Komisji Helsińskiej (HELCOM)
6. DAWKI, SPOSOBY I TERMINY NAWOŻENIA FOSFOREM
6.1. Grunty orne
6.2. Trwałe użytki zielone
6.3. Uprawy/rośliny sadownicze, warzywnicze i ozdobne
7. INTER-NAW – JAKO NARZĘDZIE DO PLANOWANIA NAWOŻENIA FOSFOREM
8. PRZYKŁADY OBLICZEŃ PLANU NAWOŻENIA FOSFOREM
8.1. Grunty orne
8.2. Trwałe użytki zielone
8.3. Uprawy/rośliny sadownicze, warzywnicze i ozdobne
9. PODSUMOWANIE DOBRYCH PRAKTYK W ZAKRESIE NAWOŻENIA FOSFOREM
9.1. Grunty orne
9.2. Trwałe użytki zielone
9.3. Uprawy/rośliny sadownicze, warzywne i ozdobne
10. KONSEKWENCJE EKONOMICZNE DLA GOSPODARSTW W ZWIĄZKU Z RACJONALNYM STOSOWANIEM P
11. LITERATURA
SPIS TABEL
SPIS RYSUNKÓW
SPIS FOTOGRAFII
ZAŁĄCZNIK
Autorzy:
IUNG-PIB – dr Piotr Skowron, dr hab. Dorota Pikuła, dr Tamara Jadczyszyn, dr Jolanta Bojarszczuk, dr hab. Eliza Gaweł, mgr Beata Jurga, prof. dr hab. Anna Podleśna, dr hab. Agnieszka Rutkowska, dr Damian Wach
IERiGŻ-PIB – mgr Jolanta Sobierajewska
IO-PIB – dr hab. Jadwiga Treder, dr hab. Paweł Wójcik, dr Jacek Nowak, dr Jacek Dyśko
ITP-PIB – prof. dr hab. Stefan Pietrzak, dr Dominika Juszkowska
IZ-PIB – dr hab. Jacek Walczak
Projekt okładki: Dawid Ryski
Opracowanie techniczne: mgr Katarzyna Mikulska
ISBN 978-83-7562-396-3
Publikacja elektroniczna
Opracowanie wykonano w ramach zadania 1.1 pt. „Nawożenie użytków rolnych” z dotacji budżetowej przeznaczonej na realizację zadań MRiRW w 2022 r.