Obornik jest to nawóz naturalny, składający się z odchodów (kału i moczu) zwierząt gospodarskich oraz ściółki, natomiast pomiot ptasi składający się z odchodów drobiu pochodzi z bezściołowego systemu utrzymywania zwierząt gospodarskich.
W systemie chowu zwierząt na tzw. płytkiej ściółce oprócz obornika wytwarzana jest gnojówka, czyli przefermentowany mocz z niewielką ilością kału, przenikający przez warstwę ściółki i gromadzony w specjalnych zbiornikach.
Gnojowica powstaje w bezściołowym systemie chowu i jest mieszaniną odchodów zwierząt i wody z mycia stanowisk i pojenia.
Skład chemiczny nawozów naturalnych jest zmienny i zależy od gatunku, wieku, kierunku użytkowania i sposobu żywienia zwierząt, a także od warunków przechowywania nawozów.
Aby racjonalnie i zgodnie z przepisami wykorzystać nawozy naturalne konieczne jest wyznaczenie dopuszczalnej i optymalnej dawki nawozów. Dawka dopuszczalna to taka, w której ilość wnoszonego azotu nie przekracza 170 kg N/ha. Dawka optymalna w zależności od wymagań pokarmowych roślin i zasobności gleby może być mniejsza od dawki dopuszczalnej. Stosując często i w dużych dawkach nawozy naturalne należy szczególnie zwrócić uwagę na zasobność gleb w fosfor, którego nadmierna akumulacja może stwarzać zagrożenie dla środowiska wodnego.
Najdokładniej skład nawozów naturalnych można ocenić metodą analizy laboratoryjnej.
W tym celu próbkę nawozu (pobraną w sposób reprezentatywny) należy dostarczyć do laboratorium okręgowej stacji chemiczno-rolniczej lub innego laboratorium agrochemicznego. Najważniejszymi parametrami, jakie należy oznaczyć w nawozie jest zawartość azotu, fosforu i potasu. Na podstawie uzyskanych wyników należy wyliczyć dawkę nawozu jaką można zastosować, aby nie przekroczyć dopuszczalnej ilości azotu (wynosi ona 170 kg N/ha), a następnie obliczyć ilość fosforu i potasu wnoszonych w nawozie.

Inną metodą oszacowania składu nawozów, a także wielkości ich produkcji w gospodarstwie jest wykorzystanie opracowanej przez konsorcjum OSChR, ITP-PIB, IUNG-PIB aplikacji INTER-NAW dostępnej online (link.).  Ten sam model jest stosowany również w komputerowych programach doradztwa nawozowego.

Jeśli nie dysponujemy wynikami analizy chemicznej nawozów naturalnych możemy do celów planowania nawożenia azotem wykorzystać standardowe zawartości tego składnika w nawozach. Średnie roczne wielkości produkcji nawozów naturalnych i koncentracja azotu zawartego w tych nawozach w zależności od gatunku zwierzęcia gospodarskiego, jego wieku i wydajności oraz systemu utrzymywania zwierząt gospodarskich zostały podane w Dz. U. z 2023 r. poz. 244, zał. 6, tab. 9. Link do Tabeli 9 (PDF)

Wykorzystanie przez rośliny składników pokarmowych z nawozów naturalnych, a w szczególności z obornika,  jest słabsze niż z nawozów mineralnych. Dlatego dla potrzeb planowania nawożenia ilość składników wnoszonych w nawozach naturalnych przelicza się na tzw. składniki działające stosując odpowiednie równoważniki nawozowe azotu i współczynniki wykorzystania fosforu i potasu.

Równoważniki nawozowe azotu. (Dz. U. z 2023 r. poz. 244, zał. 8, tab. 11)

¹⁾W uprawach roślin ozimych dla nawożenia wiosną.
²⁾W uprawach roślin jarych.

Ilość składników działających obliczamy mnożąc całkowitą ilość składnika wnoszonego w nawozie naturalnym przez odpowiednią wartość z tabeli. Uzyskana wartość wskazuje o ile należy zmniejszyć dawkę nawozów mineralnych (wynikającą z potrzeb nawożenia na danym polu) po zastosowaniu nawozów naturalnych.