Rośliny dla wydania odpowiedniego plonu potrzebują wszystkich niezbędnych składników pokarmowych, tj. 17 pierwiastków; makroelementów – pobieranych w większych ilościach oraz mikroelementów – w znacznie w mniejszych.
Jeśli brakuje któregoś z niezbędnych dla roślin składników pokarmowych lub występuje on w niewystarczającej ilości, to niedobór tego składnika powoduje zakłócenia w metabolizmie rośliny i zgodnie z prawem minimum Liebiga, wielkość plonu rośliny ograniczona jest niedoborem właśnie tego składnika.
Każdy gatunek rośliny charakteryzuje się swoistym składem pod względem zawartości makro- i mikroelementów i pobiera różne ilości poszczególnych składników pokarmowych. Potrzeby pokarmowe poszczególnych gatunków roślin odpowiadają ilości niezbędnego składnika, jaką rośliny muszą pobrać w rozwoju ontogenetycznym dla wydania maksymalnego plonu. Pokrywanie potrzeb pokarmowych roślin, w warunkach konkretnego pola, w zależności od zasobności gleby w składniki pokarmowe, odbywa się poprzez nawożenie roślin.
Jednostkowe pobranie azotu 1)2)
Rodzaj uprawy | Pobranie składnika (Kg N / na 1 tonę produktu) |
Zboża | |
Gryka | 41,7 |
Jęczmień jary browarny | 21 |
Jęczmień jary pastewny | 24 |
Jęczmień ozimy | 24 |
Kukurydza na ziarno | 26 |
Mieszanki zbożowe na ziarno | 27 |
Mieszanki zbożowo–strączkowe na ziarno | 15 |
Owies | 22,2 |
Pszenica jara | 27 |
Pszenica ozima | 27 |
Pszenżyto | 27 |
Żyto | 24 |
Bobowate | |
Bobik, nasiona | 8 |
Grochy, nasiona | 8 |
Lędźwian | 8 |
Łubiny, nasiona | 0 |
Seradela | 8 |
Soczewica | 8 |
Soja, nasiona | 15 |
Wyka | 8 |
Oleiste | |
Gorczyca, nasiona | 60,5 |
Rzepak, nasiona | 50 |
Rzepik | 50 |
Słonecznik, nasiona | 55 |
Okopowe | |
Burak cukrowy | 3,5 |
Burak pastewny | 2,5 |
Ziemniak późny | 4,2 |
Ziemniak wczeny | 3,3 |
Inne | 2,5 |
Pastewne | |
Lucerna, zielona masa | 0 |
Kapusta pastewna, zielona masa | 4,2 |
Koniczyna, zielona masa | 0 |
Kukurydza, zielona masa | 2,4 |
Mieszanki zbożowo-strączkowe, zielona masa | 1,5 |
Mieszanki motylkowe z trawami, zielona masa | 3,03) |
Owies, zielona masa | 4,0 |
Rzepak, zielona masa | 4,5 |
Saradela, zielona masa | 0 |
Słonecznik, zielona masa | 4,2 |
Trawy w uprawie polowej, zielona masa | 5,1 |
Żyto, zielona masa | 4,1 |
Inne bobowate, zielona masa | 4,8 |
Inne nie bobowate, zielona masa | 4 |
Inne, w tym uprawy trwałe | |
Chmiel | 75 |
Konopie | 40 |
Len oleisty, nasiona | 40, 3 |
Len włóknisty, słoma | 49,5 |
Tytoń, suche liście | 50 |
Rośliny energetyczne | |
Miskant olbrzymi | 8,4 |
Ślazowiec pensylwański | 7 |
Pozostałe | 7 |
1) Podane wartości dotyczą pobrania na jednostkę produktu głównego, na przykład ziarna, z odpowiednią ilością produktu pobocznego, na przykład słomy.
2) Dla roślin, które nie zostały wymienione w tabeli, korzysta się z danych o roślinach najbardziej zbliżonych botanicznie lub uprawowo do planowanej uprawy lub danych literaturowych zawierających informacje o wielkości pobierania azotu przez rośliny.
3) Ilość azotu na każdy pokos.
Średnie pobranie pozostałych makro i mikroelementów przez wybrane rośliny uprawne w przeliczeniu na I t plonu głównego wraz z odpowiednią i ilością produktu ubocznego
Roślina | Pobieranie makroelementów w kg |
Pobieranie mikroelementów w g |
||||||||
P | K | Mg | Ca | S | B | Cu | Mn | Zn | ||
Pszenica ozima – ziarno | 4,3 | 12,5 | 2,3 | 3,6 | 4,1 | 5 | 8 | 82 | 59 | |
Pszenica jara – ziarno | 4,5 | 13,5 | 2,3 | 4,2 | 4,1 | 5 | 8 | 106 | 71 | |
Kukurydza – ziarno | 5,4 | 23,2 | 5,7 | 6,7 | 6,6 | 11 | 14 | 107 | 85 | |
Rzepak – nasiona | 9,7 | 33,2 | 5,7 | 41,3 | 12,5 | 51 | 10 | 100 | 64 | |
Bobik – nasiona | 7,1 | 30,2 | 3,3 | 14,9 | 6,0 | 32 | 19 | 45 | 96 | |
Ziemniak – bulwy* | 0,6 | 5,5 | 0,3 | 0,4 | 1,5 | 2 | 2 | 6 | 6 | |
Burak cukrowy – korzenie* | 0,7 | 5,4 | 1,1 | 5,0 | 1.0 | 7 | 7 | 28 | 14 | |
Koniczyna czerwona – zielonka* |
0,6 |
5,1 |
0,5 |
2,7 |
1,5 |
4 |
4 |
13 |
9 |
|
*- świeża masa
Znając ilości wyniesionych składników pokarmowych wraz z 1 toną plonu ( tabela), łatwo możemy, w zależności od oczekiwanego plonu wyliczyć potrzeby pokarmowe roślin, mnożąc jednostkowe pobranie przez przewidziany plon roślin z hektara, a następnie wyliczyć w warunkach konkretnego pola, w zależności od zasobności gleby, potrzeby nawozowe roślin względem składników.